امروزه راهکارهای مختلفی برای درمان سرطان مثانه وجود دارد که با توجه به نوع سرطان و شرایط جسمی، سن و غیره، به عنوان راه‌حل درمانی انتخاب و اجرایی میشود. این مقاله به صورت کامل به این موضوع مهم پرداخته است
فهرست
خلاصه:
- قبل از شروع به درمان سرطان مثانه، مرحله‌بندی سرطان انجام میشود
- مرحله سرطان، شدت و گستردگی سرطان را مشخص میکند
- گاهی از چند روش برای درمان سرطان مثانه استفاده میشود
- جراحی، درمان درون‌مثانه‌ای،شیمی‌درمانی، ایمونوتراپی، پرتودرمانی، داروهای دارویی هدفمند از جمله درمان‌های سرطان مثانه هستند
- جراحی رایج‌ترین درمان سرطان مثانه است
- پس از درمان برای پیگیری عوارض سرطان و درمان و همچنین بررسی احتمال ابتلای مجدد به سرطان، باید اقدام به اجرای برنامه مراقبتی و انجام آزمایشات معین شود
مرحله‌بندی سرطان مثانه
پس از آنکه ابتلای فرد به سرطان مثانه تشخیص داده شد، پزشکان سعی خواهند کرد مشخص کنند آیا تومور گسترش پیدا کرده است یا خیر؟ و اگر چنین باشد میزان پیشرفت آن را بیابند. این فرآیند مرحله‌بندی نامیده می شود. مرحله سرطان در واقع توصیف میزان و شدت سرطان در بدن است
مرحله سرطان یکی از مهمترین عوامل تصمیم گیری در مورد نحوه درمان سرطان مثانه و تعیین میزان موفقیت درمان است.
برای پیدا کردن مرحله سرطان، پزشکان سعی می کنند به این سوالات پاسخ دهند:
- تا چه حد سرطان در دیواره مثانه رشد کرده است ؟
- آیا سرطان به بافت ها یا ارگان های اطراف رسیده است؟
- آیا سرطان به گره های لنفاوی مجاور یا اندام های دورتر گسترش یافته است؟
مرحله سرطان مثانه به نتایج آزمونهای فیزیکی، بافت برداریها و آزمایش های تصویربرداری (CT اسکن، MRI، اشعه ایکس و غیره) بستگی دارد
مرحله سرطان مثانه چگونه مشخص میشود؟
یک سیستم مرحله‌بندی، یک روش استاندارد برای نشان دادن گستردگی سرطان است. یک سیستم رایج در این زمینه tnm است که بر اساس ۳ بخش اصلی اطلاعات حاصله، طرح ریزی میشود:
T توضیح می دهد که تا چه حد تومور اصلی (اولیه) درون دیواره مثانه رشد کرده و این که آیا به بافت های مجاور رشد کرده است یا خیر؟!
N هر گونه گسترش سرطان به غدد لنفاوی در نزدیکی مثانه را نشان میدهد. غدد لنفاوی مجموعه ای از سلولهای سیستم ایمنی بدن هستند
M نشان می دهد که آیا سرطان به مکانهای دورتر مانند ریه‌ها و یا کبد یا غدد لنفاوی که در نزدیکی مثانه نیستند گسترش یافته است؟ (متاستاز)
اعداد یا حروف بعد از T، N و M جزئیات بیشتری در مورد هر یک از این عوامل ارائه میدهد. اعداد بزرگتر نشان دهند سرطان پیشرفته‌تر است. هنگامی که دسته‌های t، n و m برای فرد تعیین شد، این اطلاعات در یک فرایند خاص، طبقه بندی می شوند تا مرحله کلی را تعیین کنند.
مرحله صفر (یا کارسینوم درجا) نامیده می شود و سپس از ۱تا ۴ مرحله‌ها نامگذاری می‌شوند
به عنوان یک قاعده، شماره پایین تر نشانه گسترش کمتر سرطان است. عدد بالاتر، مانند مرحله ۴، به معنی پیشرفته تر شدن سرطان است. سرطان‌هایی که در مرحله مشابه هستند، اغلب شیوه یکسان درمان می شوند.
مرحله‌بندی سرطان مثانه می تواند پیچیده باشد. اگر سؤالی در مورد مرحله سرطان خود دارید، لطفا از پزشک متخصص خود بخواهید که آن را به نحوی که می‌توانید درک کنید توضیح دهد.
چه کسی سرطان مثانه را درمان می کند؟
بر اساس شرایط درمان شما، ممکن است از پزشکان مختلفی در تیم درمانی خود بهره ببرید. این پزشکان احتمالا عبارتند از:
- متخصصین اورولوژی: جراحانی که در درمان بیماری های دستگاه ادراری و سیستم تولید مثل مردان عمل می کنند
- انکولوژییست‌های رادیوتراپی: پزشکانی که سرطان را با پرتودرمانی، درمان می کنند
- انکولوژیست‌های دارویی: پزشکانی که سرطان را با داروهایی مانند شیمی درمانی و ایمنی سازی درمان می کنند
ممکن است بسیاری از متخصصان دیگر نیز در تیم درمان حضور داشته باشند از جمله: دستیار پزشک، پرستار، متخصص تغذیه و دیگر متخصصان بهداشت.
روشهای رایج درمان سرطان مثانه چیست؟
در بسیاری از اوقات، بهترین گزینه درمانی ممکن است شامل بیش از یک نوع درمان باشد. جراحی، به تنهایی یا با درمان‌های دیگر، برای درمان اکثر سرطان های مثانه مورد استفاده قرار می گیرد. تومورهای مثانه در مرحله اولیه اغلب می توانند برداشته شوند. اما نگرانی عمده در افراد مبتلا به سرطان مثانه در مرحله اولیه این است که سرطان های جدید با گذشت زمان در قسمت‌های دیگر مثانه تشکیل شوند.
بیرون آوردن کامل مثانه (به نام سیستکتومی رادیکال) یکی از راه‌های اجتناب از این احتمال است، اما باعث عوارض جانبی عمده می شود. اگر کل مثانه برداشته نشود، ممکن است از روشهای دیگر برای کم کردن خطر ابتلا به سرطانهای جدید استفاده شود. در هر صورت، چه درمان دیگری اعمال شود یا نشود، پیگیری دقیق برای رصد علائم سرطانهای جدید در مثانه ضروری است.
تصمیم‌گیری برای درمان سرطان مثانه
توجه داشته باشید که این موضوع مهم است که در مورد همه گزینه های درمان خود، از جمله اهداف و عوارض جانبی احتمالی آنها با پزشکان خود صحبت کنید، و برای گرفتن بهترین تصمیم کمک بگیرید. برخی از موارد مهمی که باید در تصمیم‌گیری در نظر گرفته شود عبارتند از:
- سن شما و طول عمری که مورد انتظار است
- هر گونه شرایط بهداشتی جدی دیگری که دارید
- مرحله و درجه سرطان شما
- احتمال بهبودی در درمان
- احساسات شما در مورد عوارض احتمالی درمان
ممکن است احساس کنید که باید سریع تصمیم بگیرید، اما مهم است که برای جذب اطلاعاتی که نیاز دارید وقت بگذارید و مهمتر آنکه در مورد موارد مختلف از متخصصان سوال کنید
اگر زمان اجازه می دهد، به دنبال نظریه دوم در درمان نیز باشید. نظریه دوم می تواند به شما اطلاعات بیشتری بدهد و این امکان را میدهد که در مورد برنامه درمانی که انتخاب می کنید، اعتماد بیشتری داشته باشید.
درمان سرطان را متوقف کنید یا خیر؟
برای بعضی از افراد، زمانی که درمان ها صورت گرفت اما دیگر سرطان از کنترل خارج شده است، می‌تواند زمان تصمیم‌گیری در مورد ادامه یا توقف درمان باشد. چه درمان شما همچنان ادامه داشته باشد یا خیر، هنوز اقداماتی وجود دارد که می توانید برای کمک به حفظ یا بهبود کیفیت زندگی خود انجام دهید.
برخی افراد، به ویژه در صورت پیشرفت سرطان، ممکن است نخواهند درمان شوند. دلایل زیادی برای تصمیم گیری برای توقف یا انجام ندادن درمان سرطان وجود دارد. اما مهم است که با پزشکانتان صحبت کنید و تصمیم بگیرید. به یاد داشته باشید که حتی اگر شما تصمیم به درمان سرطان نگیرید، هنوز می توانید مراقبت های حمایتی برای کمک به درد و یا علائم دیگر را داشته باشید.
چگونه سرطان مثانه درمان می شود؟
بسته به مرحله سرطان و سایر عوامل، گزینه های درمان برای افراد مبتلا به سرطان مثانه می تواند شامل موارد زیر باشد:
جراحی سرطان مثانه:
جراحی، برای اکثر سرطان های مثانه، بخشی از درمان است. نوع عمل جراحی بستگی به مرحله (گستره) سرطان و همچنین انتخاب شما با توجه به اثرات جانبی هر نوع عمل دارد.
برداشتن تومور مثانه (TURBT)
برداشتن تومور مثانه (Turbt) اغلب برای تشخیص ابتلای فرد به سرطان مثانه است و یا بررسی نفوذ سرطان به لایه عضلانی دیواره مثانه به کار می‌رود.
TUR همچنین رایج‌ترین درمان برای سرطان مثانه در مرحله اولیه یا سرطانی (غیر عضلانی تهاجمی) است. سرطان در بیشتر بیماران در همان اوایل کار، تشخیص داده می شود، بنابراین جراحی TUR معمولا اولین درمان آنها است. گاهی اوقات، یک جراحی ثانویه دیگر، برای اطمینان یافتن از برداشتن تمام تومور انجام میشود. هدف از این جراحی آن است که سلول های سرطانی و بافت‌های اطراف آن به طور کامل برداشته شوند.
سیستکتومی
زمانی که سرطان مثانه تهاجمی است، ممکن است لازم باشد تمام یا بخشی از مثانه برداشته شود. این عملیات به نام سیستکتومی شناخته میشود. این جراحی اغلب بعد از شیمی‌درمانی انجام می شود. بیهوشی عمومی (که در آن شما در خواب عمیق هستید) برای هر دو نوع سیستکتومی استفاده می شود.
درمان درون مثانه‌ای
با درمان درون مثانه‌ای، دکتر داروهایی را تجویز میکند که به صورت مایع، درون مثانه جای می‌گیرد. این دارو با استفاده از یک سوند نرم و از طریق مجرای ادرار، درون مثانه تزریق میشود. دارو تا ۲ ساعت در مثانه می ماند. به این ترتیب، می‌تواند روی سلولهای سرطانی که داخل مثانه قرار دارند اثر خود را بگذارد بدون آنکه تاثیرات مهمی بر سایر قسمت های بدن داشته باشد.
شیمی‌درمانی سرطان مثانه
شیمی‌درمانی، استفاده از داروهای شیمیایی برای درمان سرطان است. شیمی‌درمانی برای سرطان مثانه می تواند به دو روش مختلف انجام شود:
شیمی درمانی درون مثانه‌ای
برای این درمان، داروی شیمیایی درون مثانه قرار داده می شود. این نوع شیمی درمانی برای سرطان مثانه‌ای استفاده می شود که تنها در پوشش درونی مثانه ایجاد شده است.
شیمی‌درمانی سیستمیک
هنگامی که داروهای شیمی درمانی به شکل قرص داده می‌شوند یا داخل رگ یا عضله تزریق شوند، داروها وارد جریان خون میشود و در سراسر بدن منتقل میشود. این شیمی‌درمانی سیستمیک نام دارد و می تواند روی سلول های سرطانی در هر جایی از بدن تاثیر بگذارد.
پرتودرمانی سرطان مثانه
پرتودرمانی از پرتوهای دارای انرژی بالا برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می کند
پرتودرمانی اغلب همراه با شیمی درمانی به منظور کمک به نتیجه بهتر کار می شود. این درمان chemoradiation نامیده می شود.
ایمونوتراپی سرطان مثانه
ایمونوتراپی گاهی برای درمان سرطان مثانه استفاده می شود. ایمونوتراپی استفاده از داروها برای کمک به سیستم ایمنی بدن انسان برای مقابله با سلولهای سرطانی است.
BCG نوعی باکتری مرتبط با عامل سل ریوی است. این دارو می‌تواند بدون آنکه انسان را مریض کند به درمان سرطان مثانه کمک کند. به این صورت که در مثانه تزریق میشود و باعث فعال شدن سیستم ایمنی در آن میشود. سپس سیستم ایمنی به مبارزه با سلولهای سرطانی خواهد رفت
داروهای هدفمند برای سرطان مثانه
در حینی که محققان در مورد تغییرات درون سلولی که باعث ایجاد سرطان میشود اطلاعات بیشتری فراگرفته اند، داروهای جدیدتری را تولید کرده‌اند که برخی از این تغییرات را هدف قرار می‌دهند. این داروهای هدفمند متفاوت از انواع دیگر درمان مانند شیمی‌درمانی کار می کنند. داروهای هدفمند، مانند داروهای دیگر، اغلب دارای انواع مختلفی از عوارض جانبی هستند.
پس از درمان سرطان مثانه چه کاری انجام دهیم؟
برای برخی از افراد مبتلا به سرطان مثانه، با انجام درمان، سرطان حذف یا نابود میشود. پایان درمان می تواند هم استرس زا و هم هیجان انگیز باشد. درمان شما ممکن است خاتمه یابد، اما دشوار است در مورد بازگشت سرطان نگران نباشید. بازگشت سرطان اتفاق بسیار رایجی است.
برای برخی دیگر نیز، ممکن است سرطان مثانه هرگز به طور کامل از بین نرود یا ممکن است در قسمت دیگری از بدن دوباره ظاهر شود. برخی از افراد ممکن است به طور منظم با شیمی درمانی، ایمونوتراپی و یا سایر درمانها به درمان خود ادامه دهند تا سرطان را تحت کنترل خود نگه دارند. فراگیری چگونه زندگی کردن با سرطانی که از بین نمی رود می تواند دشوار و بسیار استرس زا باشد.
زندگی پس از سرطان مثانه به معنی بازگشت به برخی از چیزهای آشنا و همچنین ایجاد و داشتن برخی از چیزهای جدید است.
پیگیری روند مراقبتی
بعد از درمان، پزشکان شما هنوز هم می خواهند از نزدیک وضعیت شما را تحت بررسی داشته باشند. افرادی که سرطان مثانه داشته‌اند، خطر ابتلای بالایی برای دچار شدن به سرطان مثانه دیگر دارند، بنابراین بسیار مهم است که تمام نکات پیگیری و مراقبت رعایت شود. در طی این بررسی‌ها، متخصص اورولوژی سوالاتی در مورد مشکلاتی که درگیر آن هستید خواهد داشت و آزمایشات آزمایشگاهی و تصویربرداری را انجام خواهد داد تا علائم سرطان و یا عوارض جانبی درمان را بیابد.
برخی عوارض جانبی درمان ممکن است مدت زیادی طول بکشد. برخی ممکن است حتی تا سال ها پس از اینکه شما درمان را به پایان رسانده‌اید خود را نشان ندهد. هنگام ویزیت متخصص، زمان خوبی برای پرسش کردن است. مطمئن شوید که اگر هر نگرانی دارید یا هر گونه تغییر یا مشکلی متوجه آن شده‌اید را حتما به متخصص اورولوژی خود اطلاع دهید.
ویزیت و آزمایش
برنامه آزمایشات شما بستگی به مرحله و درجه سرطان، نوع درمان پیشین وعوامل دیگر دارد. شما باید توصیه‌های پزشک خود را در مورد آزمایشهای پیگیری بیماری، با دقت دنبال کنید.
اکثر کارشناسان توصیه می کنند که آزمایش‌ها، برای افرادی که پس از درمان، علائم سرطانی ندارند هر ۳ تا ۶ ماه یکبار تکرار شود. این کار برای بررسی رشد دوباره سرطان یا ایجاد سرطان جدید در مثانه یا سیستم ادراری انجام میشود. برنامه مراقبتی شما ممکن است شامل آزمایشهای ادرار، آزمونهای فیزیکی، آزمایشهای تصویربرداری (مانند اشعه ایکس، mri یا ct scans) و آزمایش خون باشد. ویزیتهای دکتر و آزمایشات با گذشت زمان و پیدا نشدن علائم سرطان کمتر انجام خواهد شد
بررسی دو نمونه
- اگر مثانه شما برداشته نشود، آزمایش منظم سیستوسکوپی هر ۳ ماه یک بار و برای حداقل ۲ سال اول انجام می شود.
- اگر انحراف ادرار داشته باشید، برای بررسی علائم عفونت و تغییرات در سلامتی کلیه‌هاش، مورد آزمایش قرار می گیرید. آزمایش ادرار، آزمایش خون و اشعه ایکس ممکن است برای انجام این کار استفاده شود. ویتامین B12 شما حداقل یک بار در سال بررسی می شود زیرا انحرافات ادراری ایجاد شده توسط روده شما بر روی جذب B12 تاثیر می گذارد. دکتر شما همچنین، درباره چگونگی کنترل ادرار با شما صحبت خواهد کرد. آزمایشات دیگری نیز برای مشاهده علائم سرطان در قسمت‌های دیگر دستگاه ادراری انجام می شود.
از پزشکتان بخواهید که یک برنامه مراقبتی پس از درمان پیشنهاد دهد
با دکتر خود درمورد برنامه مراقبتی صحبت کنید. این طرح ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- یک برنامه پیشنهادی برای آزمایشات و پیگیری های بعدی
- برنامه ای برای آزمایش های دیگری که ممکن است در آینده نیاز داشته باشید، مانند آزمایش های تشخیص زودهنگام برای انواع دیگر سرطان یا آزمایش‌هایی برای بررسی اثرات دراز مدت سرطان یا درمان آن
- یک فهرست از عوارض جانبی درمان شما که ممکن است دیر یا زود به آن دچار شوید
- رژیم غذایی و فعالیت بدنی
آیا خطر سرطان مثانه در حال پیشرفت یا بازگشت آن را می‌توان کاهش می داد؟
اگر سرطان مثانه دارید یا قبلا داشته‌اید، احتمالا می خواهید بدانید که آیا مواردی وجود دارد که می توانید انجام دهید تا خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهید؟ آیا کارهایی مانند ورزش کردن، داشتن نوع خاصی از رژیم غذایی یا مصرف مواد غذایی مکمل می‌تواند این هدف را برآورده کند؟ متاسفانه، هنوز مشخص نیست!!
اتخاذ رفتارهای سالم مانند عدم مصرف سیگار، خوردن غذای خوب، فعالیت بدنی منظم و داشتن وزن سالم ممکن است کمک کند، اما هیچکس مطمئن نیست. اما در هر صورت تا کنون میدانیم که این نوع تغییرات می تواند تاثیر مثبتی روی سلامت شما داشته باشد و می تواند فراتر از خطر ابتلا به سرطان مثانه یا سایر سرطان‌ها برای سلامتی شما اثر خود را باشد.
آیا مکملهای غذایی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان مثانه
تا کنون کمک هیچ مکمل غذایی (از جمله ویتامین ها، مواد معدنی و محصولات گیاهی) در کاهش خطر ابتلا به سرطان مثانه مشخص نشده است. این بدان معنا نیست که هیچ مکملی کمک نخواهد کرد، اما مهم است بدانیم که هیچ کدام اثبات نشده است.
اگر شما هر نوع مکمل تغذیه‌ای را میخواهد مصرف کنید، با تیم مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید. آنها می‌توانند به شما کمک کنند تا تصمیم بگیرید که کدام یک از این مکمل‌ها را می‌توانید با خیال راحت استفاده کنید.
اگر سرطان برگشت…!
اگر در بعضی موارد فرد دوباره دچار سرطان شد، گزینه های درمان، بستگی به محل سرطان، درمان‌های قبلی و میزان سلامت شما خواهد داشت
فعالیت بعد از سرطان مثانه
بیماران مبتلا به یوروستومی
اگر شما سیستکتومی رادیکال داشته باشید و در حال حاضر یک یوروستومی داشته باشید، ممکن است حتی در مورد فعالیت‌های روزمره نیز نگران باشید. احتمالا به دلیل تغییرات در نحوه ادرار کردن، بعضی از فعالیت‌های روزانه (و شبانه) خود را تغییر دهید و مسائل دیگری مانند داشتن رابطه جنسی نیز ممکن است موجب نگرانی شما باشد.
طبیعی است هنگام چنین تغییر بزرگی، نگرانی‌هایی را داشته باشید. اما مهم است بدانیم که متخصصان بهداشتی وجود دارند که برای کمک به افراد دارای یوروستومی آموزش دیده اند. آنها می توانند به شما در مراقبت از یوروستومی کمک کنند
حمایت عاطفی
هنگامی که سرطان مثانه بخشی از زندگی شما میشود، مقداری احساس افسردگی، اضطراب یا نگرانی، طبیعی است. در این زمینه برخی افراد بیشتر از دیگران آسیب می بینند. اما هر کس می‌تواند از کمک و حمایت دیگران، از جمله دوستان و خانواده، گروه‌های مذهبی، گروه های حمایت کننده، مشاوران حرفه ای یا دیگران بهره‌مند شود
رابطه جنسی و احساس خوب در مورد بدن خود
درمان سرطان مثانه اغلب می تواند بر زندگی جنسی شما تأثیر بگذارد. آموختن اینکه در زمان سرطان یا بعد از آن، چگونه با بدن خود راحت باشیم می‌تواند بسیار در این زمینه کمک کننده باشد